Badania ultradźwiękowe
Poza falami słyszalnymi o częstotliwości od 20 do 20 000 drgań/sek, odkryto w początkach bieżącego stulecia fale o częstotliwości drgań znacznie wyższej, dochodzącej dzisiaj do miliardów drgań na sekundę, nazwane ultradźwiękami. Fale te nie są słyszane, chociaż są tej samej mechanicznej
Prędkość rozchodząca się ultradźwięków, podobnie jak dźwięków nie jest w każdym środowisku jednakowa i jest największa w ciałach stałych (w żelazie 4900 m/sek), mniejsza w cieczach (w wodzie 1450 m/sek), a jeszcze mniejsza w gazach (w powietrzu w warunkach normalnych 332 m/sek).
Fale ultradźwiękowe podlegają wszystkim prawom ruchów falowych: odbicia, przechodzenia, absorpcji i tłumienia.
Zasada wykorzystania fal ultradźwiękowych do wykrywania wad materiałowych jest następująca. Gdy drgania wysyłane przez nadajnik (źródło drgań) przechodzą przez badany materiał, dochodzą do przeciwległej ściany, zostają od niej odbite i wracają do odbiornika (rys. 260a) bez stłumienia, na skutek nie występowania na jej drodze wad.
Na ekranie oscylografu rysuje się wtedy linia przedstawiona na rys. 260b, na której załamania odpowiadają obydwu powierzchniom badanego przedmiotu, czyli odległość między załamaniami linii na ekranie oscylografu wskazuje na względną grubość przedmiotu. Jeżeli natomiast wiązka drgań
wysłana przez nadajnik przechodzi tylko częściowo bez stłumienia do przeciwległej ściany, a częściowo zostaje odbita (rys. 261a), np. od pęknięcia znajdującego się wewnątrz materiału, to wtedy otrzymana linia na ekranie oscylografu ma kształt, jak na rys. 261b, przy czym z załama
nia linii znajdującej się między załamaniami skrajnymi wywnioskować można o umiejscowieniu się wady w materiale.
Na rys. 262 przedstawiono defektoskop ultradźwiękowy. Defektoskopy takie nadają się szczególnie do wykrywania wad materiałowych znajdujących się wewnątrz grubych przedmiotów żeliwnych i stalowych, jak np. odlewy dużych silników, duże wały korbowe itp.