A A A

Kola ogumienie

Koło jezdne pojazdu samochodowego składa się z obręczy, tarczy, ogumienia i pokrywy (rys. 3.61). Koła są osadzone na piastach i przenoszą wszystkie siły występujące na styku opony z jezdnią. Tarcza 1 koła jest elementem łączącym obręcz 3 z piastą. Obręcz 3 koła jest to metalowy wieniec, służący do mocowania ogumienia 2. Zarówno tarcze, jak i obręcze kół są wykonywane jako wytłoczki stalowe. Niekiedy w sa­mochodach sportowych i motocyklach stosuje się nieroz-dzielne tarcze kół z obręczami, odlewane ze stopów lekkich. W motocyklach zamiast tarcz kół zwykle stosuje się połączenia szprychowe. Obręcze kół muszą mieć kształt dopasowany do rodzaju osadzanego na nich ogumienia. Opona musi być tak osadzona, aby po jej napompowaniu między oponą i obręczą występowała siła tarcia, wystarczająca do przenoszenia sił działających na koło. Do kół samochodów osobowych stosuje się obręcze jednolite, wgłębione (rys. 3.62). Do kół samochodów ciężarowych stosuje się obręcze dzielone. Sposoby podziału obręczy przedstawia rys. 3.63. Ogumienie. Elementem opony przenoszącym obciążenie jest osnowa, składająca się z kilku warstw tkaniny kordowej zwulkanizowanej w gumie. Przed uszkodzeniem (przebiciem lub przetarciem) osnowę chroni bieżnik opony, wykonany z mieszanki gumowej i ukształtowany stosownie do warunków współpracy opony z nawierzchnią drogi. W obrzeżach opony współpracujących z obręczą jest umieszczona tzw. drutówka, czyli plecionka z drutu stalowego, stanowiąca rdzeń obrzeża opony. Budowę opony samochodowej ilustruje rys. 3.64. Ze względu na sposób ułożenia warstw tkaniny kordowej w osnowie rozróżnia się opony: diagonalne, radialne i opasa?ie. Opona diagonalna (rys. 3.65a) ma warstwy tkaniny ułożone w sposób krzyżowy, radialna (rys. 3.65b) — wzdłuż obwodu przekroju poprzecznego opon. Opona opasana (rys. 3.65c) ma dodatkowy pas tkaniny, opasujący ją wzdłuż obwodu koła. Wymiary opon są znormalizowane. W samochodach osobowych najczęściej spotyka się następujące rodzaje oznaczeń opon: 5.60—15 — opona diagonalna o szerokości 5,60 cala i śred­nicy wewnętrznej 15 cali; 5.60 SR 15 — opona radialna (R), przeznaczona do szybkiej jazdy (S) o szerokości 5,60 cala i średnicy wewnętrznej 15 cali; 5.60 SB 15 — opona opasana (B), przeznaczona do szybkiej jazdy (S) o szerokości 5,60 cala i średnicy wewnętrznej 15 cali; Do niedawna wymiary opon podawano w calach. Obecnie wy­twórnie ogumienia przechodzą na system metryczny; dlatego na nowych oponach spotyka się już wymiary wyrażone w milimetrach. Ogumienie może być dętkowe lub bezdętkowe. Szczelność ogumienia dętkowego zapewnia dętka, dokładnie przylegająca do wewnętrznych powierzchni opony dzięki ciśnieniu rozprężającego ją powietrza. W ogumieniu bezdętkowym sama opona musi być szczelna i dokładnie przylegać do obręczy. W kole z oponą bezdętkową zawór jest osadzony w obręczy. W samochodach wszystkie koła są jednakowe, wymienne. Koła samochodów osobowych, lekkie i przeznaczone do szybkiej jazdy, powinny być wyrównoważone. Kola wyrównoważa się na specjalnych wyważarkach, uzupełniając niewielkie miejscowe niedobory masy przez mocowanie do obręczy ciężarków.