Reklama
A A A

Kolki ustalające

W zależności od zastosowania rozróżniamy kołki do ustalania wewnętrz­nego (centrujące) i do ustalania zewnętrznego. Pierwsze z wymienionych kołków używane są przy ustalaniu przedmiotu na jednym lub dwóch ob­rabianych otworach, natomiast drugie — przy ustalaniu na powierzchniach bocznych (najczęściej dla przedmiotów o zarysie krzywoliniowym). Przy ustalaniu wewnętrznym najczęściej stosuje się kołki pokazane na rys. 115a, które są znormalizowane (PKN/N-428). Osadzanie tych koł­ków w korpusie przyrządu lub uchwytu odbywa się przez wtłoczenie. Przedmiot ustala się w tym przypadku za pomocą dwóch kołków, przy czym kołki te mogą być oba pełne lub też jeden z nich może być ścięty. Zwykle ten kołek, który wchodzi w otwór o większej tolerancji, wykonuje się z dwustronnym ścięciem w kierunku prostopadłym do linii łączącej środki obu kołków (rys. 115b). Ścięcia te mają na celu umożliwienie za­kładania na kołki przedmiotów, w których odległości pomiędzy osiami otworów róż­nią się nieco. Uzasadnimy to następującym rozważaniem. Na rys. 116 pokazano ustalenie przed­miotu na dwóch kołkach pełnych, przy czym rys. 116a odpowiada położeniu ideal­nemu, a rys. 116b i c — położeniom gra­nicznym. Oznaczmy przez Li i L2 naj­mniejsze luzy pomiędzy kołkami i otwora­mi, przez TQ — tolerancję rozstawienia otworów w przedmiocie i przez Tk — tole- rancję rozstawienia kołków w korpusie przyrządu. Z rys. 116 wynika, że na dwa kołki pełne można tylko wtedy nałożyć przedmiot, kiedy będzie spełniony warunek. Ponieważ suma Lt + jest zwykle bardzo mała, a wielkość Tk na ogół zawiera się w granicach 0,01-0,02 mm powstaje konieczność zawężenia tolerancji T0, co jest najczęściej bardzo kosztowne i trudne lub w ogóle niemożliwe. Przy użyciu do ustalenia jednego kołka pełnego i jednego ściętego (rys. 117) wielkość tolerancji rozstawienia otworów w przedmiocie okre­ślona jest następującym warunkiem T0