Tłok kontroluje się dokładnie zarówno w czasie obróbki mechanicz­nej, jak i po zakończeniu wszystkich operacji. Kontrolę międzyoperacyjną przeprowadza się zwykle po zakończeniu wszystkich głównych operacji i dzieli na kilka etapów, wykonując nastę­pujące czynności: 1) Po obróbce powierzchni bazujących: a)oględziny zewnętrzne: wykrywanie pęknięć, zanieczyszczeń i usterek zewnętrznych; b)sprawdzenie wysokości wewnętrznej tłoka od denka do krawę­dzi płaszcza; c)sprawdzenie głębokości nakiełka denka; d)sprawdzenie średnicy i głębokości wytoczenia pasa wewnętrz­nego (sprawdzenie 100% tłoków i wybijanie znaków kontrol­nych). 2) Po obróbce tokarskiej: e)oględziny zewnętrzne, wykrywanie pęknięć, zadraśnięć itp.; f)kontrola średnic powierzchni zewnętrznych płaszcza i główki; g)kontrola wysokości tłoka; h)kontrola średnic rowków i ich rozmieszczenia; i)sprawdzenie szerokości rowków (kontroluje się 100% tłoków i znaczy je). 3) Po wstępnej obróbce otworu na sworzeń i przewierceniu małych otworów sprawdza się 50% tłoków (bez stawiania znaków). 4) Po szlifowaniu: j)sprawdzenie, czy na tłokach są wybite znaki wszystkich po­przednich stanowisk kontroli; k)zewnętrzne oględziny tłoka; l)kontrola wymiarów powierzchni zewnętrznych płaszcza i głów­ki tłoka (kontroluje się 100°/o tłoków i znaczy je). 5) Po wykańczającym roztoczeniu otworu na sworzeń (i rozwieceniu): m)sprawdzenie ciężaru tłoka; n)sprawdzenie średnicy otworów na sworzeń; o)sprawdzenie współosiowości rowków w otworze na sworzeń (rys. 210); p)sprawdzenie bicia rowków na pierścienie (sprawdza się 25% tłoków bez stawiania znaków). Kontrolę ostateczną tłoków wykonuje się zwykle po ich umyciu i wy­tarciu. Często kontrolę tę (szczególnie w odniesieniu do bardzo dokładnych tłoków) wykonuje się w osobnych pomieszczeniach klimatyzowanych i w stałej temperaturze (zwykle 20°C z wahaniami nie więcej niż 2—3°). Kontrola tłoków jest bardzo pracochłonna, ponieważ kontroluje się prawie wszystkie wymiary. Dlatego przy kontroli tłoków szeroko stosowane są przyrządy kontrolne o dużej wydajności, zbudowane na zasadzie mierze­nia jednocześnie kilku wymiarów. Kontrola ostateczna tłoków sprowadza się do następujących czyn­ności: 1) Oględziny zewnętrzne mające na celu wykrycie pęknięć, pęche­rzy, zadraśnięć, wgnieceń od uderzeń, sprawdzenie gładkości powierzchni oraz stwierdzenie, czy są postawione znaki kontroli międzyoperacyjnej. q)Kontrola średnicy otworu na sworzeń tłokowy i odchyleń tego otworu od kształtu walcowego. Selekcja na grupy wg wymiarów rzeczy­wistych średnicy i postawienie znaków odpowiednich grup. W nowocze­snych zakładach operację tę wykonuje się przy pomocy główki kontrol­nej (rys. 211), połączonej z dwuskalowym przyrządem pneumatycznym (rys. 212) *). r)Kontrola wymiarów zewnętrznych płaszcza wraz z określeniem eliptyczności i stożkowości oraz selekcja na grupy wg rzeczywistych wymiarów. Bardzo wydajne są przyrządy z głowicami elektrokontaktowymi i światłami kontrolnymi, w rodzaju przedstawionego na rys. 213. W przy­rządzie tym tłok kładzie się na pryzmie w określonym położeniu i ustala przez oparcie o kołki 1 i dociśnięcie zaciskiem 2 do oporu 3. Trzpienie pomiarowe 4 są odciągane w chwili zakładania tłoka za pomocą układu dźwigni 5, uruchamianego pedałem. Następnie opuszcza się trzpienie 4 i na skali minimetru odczytuje się klasę średnicy płaszcza. Przycisk 6 słu­ży do mierzenia odchyleń elipsy, przycisk 7 — odchyleń stożka płaszcza. Za pomocą dźwigni 8 i 9 można przyciski 6 i 7 ustawić w położeniu odpo­wiadającym danej średnicy płaszcza. Pozwala to mierzyć odchylenia elipsy i stożka niezależnie od wielkości średnicy płaszcza. W razie prze­kroczenia tolerancji elipsy lub stożka zwiera się jeden ze styków 10 i zapala jedna z lamp 11. s)Kontrola średnic, szerokości i rozmieszczenia rowków zespolonymi przyrządami mierniczymi, zbudowanymi wg układu przedstawionego na rys. 214 lub na prostszych przyrządach działających na zasadzie mecha­nicznej, podobnych do przedstawionego na rys. 215. t)Sprawdzenie ewentualnego przesunięcia osi otworów na sworzeń tłokowy względem osi zewnętrznej powierzchni tłoka, kontrola prosto­padłości osi otworów względem powierzchni zewnętrznej oraz sprawdzenie odległości od czoła tłoka do osi otworów. Operacje te należy wykonywać zespołowymi przyrządami mierniczy­mi o elektrokontaktowej zasadzie działania, wyposażonymi w tablice ze światłami kontrolnymi. Bardzo rozpowszechnione są również mniej skom­plikowane przyrządy mechaniczne z czujnikami do kontroli każdego wy­miaru oddzielnie, tj. zbudowane na zasadzie zróżnicowanego procesu kon­troli. Przykłady takich przyrządów do kontroli położenia osi otworu sworznia tłokowego pokazano na rys. 216 i 217. u)Sprawdzenie bicia czół rowków jest dokonywane na specjalnych zespołowych mierniczych przyrządach czujnikowych, podobnych do przed­stawionego na rys. 218. v)Sprawdzenie bicia wewnętrznej średnicy rowków może być doko­nywane na specjalnych przyrządach czujnikowych podobnych do przed­stawionego na rys. 219. Kontrolę ostateczną wymienionych rozmiarów i odchyłek wykonuje się dla 100% tłoków oprócz czynności 6) i 7), przy .których kontroluje się zwykle 1525% części.