Zewnętrzne powierzchnie obrotowe części wykonanych z pręta, odle­wów i odkuwek można obrabiać na tokarkach rewolwerowych. Jednakże najczęściej na tych obrabiarkach, oprócz toczenia zewnętrznych powierz­chni obrotowych, również obrabia się otwory, planuje płaszczyzny czo­łowe i nacina gwinty. Tokarki rewolwerowe różnią się od tokarek kłowych tym, że nie mają koników, zamiast których w odpowiednim miejscu są umieszczone głowice rewolwerowe o pionowych lub poziomych osiach obrotu. W głowi­cach tych umieszcza się narzędzia konieczne do obróbki części. Tokarki rewolwerowe dzielą się na dwie główne grupy: obrabiarki o pionowych osiach obrotu głowic rewolwerowych i obrabiarki o pozio­mych osiach obrotu głowic rewolwerowych. Pierwsze zwykle są zaopatrzone w suporty poprzeczne podobne do suportów na tokarkach kłowych. W drugich najczęściej tych suportów nie ma z przyczyn, które będą wyjaśnione dalej. Tokarki rewolwerowe dzielą się dalej na posz­czególne typy. Tokarki o pionowej osi obrotu głowicy rewol­werowej: 1) Tokarki bez poprzecznego przesuwu głowicy rewolwerowej (do robót prętowych i wykonywanych w uchwytach): a) z głowicą rewolwerową sześciokątną lub pięciokątną (rys. 75a); b) z płaską głowicą rewolwerową. 2) Tokarki z poprzecznym przesuwem głowicy rewolwerowej (tylko do robót w uchwytach). Tokarki o poziomej osi obrotu głowicy rewolwerowej: 1) Bez suportu poprzecznego (tokarki małe i średnie) do robót prętowych i w uchwytach: z głowicą rewolwerową, której oś znajduje się w jednej płaszczy­źnie pionowej z osią wrzeciona maszyny (rys. 75a); z głowicą rewolwerową, której oś jest prostopadła do osi wrzecio­na maszyny (rys. 75b); z głowicą rewolwerową, której oś jest równoległa do osi wrzeciona obrabiarki, ale nie jest umieszczona z nią w jednej płaszczyźnie pionowej (rys. 75c); z głowicą rewolwerową, której oś jest równoległa do osi wrze­ciona obrabiarki, i jest położona w tej samej płaszczyźnie pionowej (rys. 75d). 2) Z suportem poprzecznym (duże obrabiarki do robót w uchwytach) i głowicą rewolwerową, której oś znajduje się w jednej płaszczyźnie pio- nowej z osią obrotu wrzeciona obrabiarki. Najbardziej rozpowszechnione są tokarki z sześciokątną głowicą re­wolwerową i suportem poprzecznym (typ 136, 137, 1338 i inne) oraz to­karki o poziomej osi obrotu głowicy rewolwerowej bez suportu poprzecz­nego (typ 1325, 1336 i inne). Pozostałe rodzaje tokarek rewolwerowych są mniej rozpowszechnione i dlatego szczególne cechy obróbki na nich nie będą przez nas omawiane. Głowica rewolwerowa o pionowej osi obrotu ma zwykle kształt sze­ściokątny. W sześciokątnych głowicach rewolwerowych mieści się sześć gniazd do narzędzi. Obrabiarki z takimi głowicami buduje się albo z jednym przednim suportem, lub z suportem przednim i tylnym. Suporty tylne służą tylko do obróbki narzędziami z posuwem poprzecznym (wycięcie rowków, planowanie, odcinanie). Za pomocą zaś przednich suportów można stosować te same sposoby obróbki co na tokarkach kłowych (tj. z posuwem poprzecznym i podłużnym). Głowice rewolwerowe we wszystkich rodzajach obrabiarek przesu­wają się do oporu. Głowice rewolwerowe o poziomej osi obrotu zwykle mają kształt okrągły. W głowicach takich mieści się 12—16 otworów do mocowania narzędzi. Głowice rewolwerowe o poziomej osi obrotu można obracać nie tylko okresowo dla przejścia z jednej pozycji na drugą i kolejnego użycia odpo­wiednich narzędzi skrawających, ale również obracać wolno w sposób cią­gły (dla wycinania rowków, planowania czół, ohcinania itd.). Z tych wła­śnie względów można obejść się bez suportu poprzecznego przy obróbce na takich obrabiarkach. Obrabiarki bez suportu poprzecznego, o poziomej osi obrotu głowicy rewolwerowej, przeznaczone są do robót prętowych. Mają one przewagę nad obrabiarkami o pionowej osi obrotu głowicy rewolwerowej w nastę­pujących przypadkach: gdy liczba gniazd w głowicy rewolwerowej, potrzebnych do umie­szczenia odpowiednich narzędzi musi być większa od sześciu; gdy w czasie obróbki trzeba wykonać kilka zabiegów z poprzecz­nym posuwem narzędzia, umieszczonego w głowicy rewolwerowej. W ostatnim przypadku w razie użycia obrabiarek z pionową osią obrotu głowicy rewolwerowej, należy stosować specjalne, niekiedy bardzo skomplikowane przyrządy. Wadą obrabiarek o poziomej osi obrotu głowicy rewolwerowej jest ich mniejsza sztywność ze względu na wysięgowy układ tych głowic. Na rys. 76 i 77 przedstawiono przykłady obróbki części na obrabiar­kach o poziomej i pionowej osi obrotu głowicy rewolwerowej. Liczby oznaczają numery zabiegów. Tokarki rewolwerowe w fabrykach samochodów i ciągników są rzadko stosowane przy dużej skali produkcji; części wykonywane z ma­teriału prętowego obrabia się na automatach prętowych, a roboty w uchwytach najczęściej wykonuje się na półautomatach uchwytowych. Stosowanie tokarek rewolwerowych należy uważać za charaktery­styczne dla małej i średniej skali produkcji.