Reklama
A A A

OBRÓBKA OTWORÓW NARZĘDZIAMI ŚCIERNYMI

Stosowanie szlifowania wewnętrznego w oddziałach produkcyjnych fabryk samochodów i ciągników ma niewielki zasięg. Tłumaczy się to tym, że chociaż w ten sposób można osiągnąć wysoką dokładność i gładkość obróbki, jest on mało wydajny i kosztowny. Dlatego jest on zwykle sto­sowany tylko w następujących przypadkach: 1) do obróbki specjalnie twardych powierzchni (zwykle przy Hrc > 30) i powierzchni o nierówno­miernej twardości; 2) do obróbki dokładnych otworów, z zachowaniem ścisłej odległości między osiami w takich częściach, które trudno obrobić w inny sposób (części cienkościenne, otwory ślepe) oraz otworów z wpu­stami i wielowypustami (z rowkami klinowymi, rowkami do wielowypu-stów itd.). Przez szlifowanie można poprawić położenie osi zwichrowanej w wy­niku poprzedniej obróbki. Szlifowanie wewnętrzne ma w porównaniu ze szlifowaniem zewnętrz­nym następujące wady: Konieczność stosowania tarczy ściernej o małej średnicy (0,7—0,9 średnicy szlifowanego otworu) i wynikające stąd szybkie jej zużycie. Konieczność stosowania dużej prędkości obrotowej wrzeciona w celu zapewnienia potrzebnej szybkości skrawania przy małych średni­cach tarcz ściernych; niebezpieczeństwo występowania drgań wrzeciona (żeby osiągnąć np. szybkość 30 m/sek przy średnicy tarczy ściernej 15 mm, wrzeciono musi wykonywać 38214 obr/min). Znaczny wysięg wrzeciona i wynikająca stąd trudność zapew­nienia jego sztywności (ponieważ powiększenie średnicy wrzeciona nie jest możliwe ze względu na konieczność wprowadzania go do szlifowanego otworu). Konieczność pracy przy mniejszych posuwach i głębokościach skra­wania niż przy szlifowaniu zewnętrznym ze względu na zmniejszoną sztywność narzędzia i odpowiednio obniżoną liczbę obrotów. Konieczność stosunkowo częstego wyrównywania ściernicy .wsku­tek jej przyspieszonego zużycia. Powoduje to obniżenie wydajności, zmniejszenie dokładności obróbki i zwiększenie zużycia tarcz ściernych. W zależności od sposobu szlifowania wewnętrznego rozróżniamy trzy główne typy szlifierek: 1) z obrotem obrabianej części zamocowanej na wrzecionie maszyny (rys. 60a); 2) z obrotem niezamocowanej obrabia­nej części — szlifowanie bezkłowe; 3) z planetarnym ruchem wrzeciona przy nieruchomej części (rys. 60b). Obrabiarki pierwszego typu, niekiedy nazywane szlifierkami uchwy­towymi do szlifowania wewnętrznego, są najbardziej rozpowszechnione. Obrabianą część mocuje się w uchwycie lub specjalnym przyrządzie, umieszczonym na wrzecionie, i wprawia w ruch obrotowy. Tarcza szli­fierska o dużych obrotach przesuwa się osiowo ruchem postępowo-zwrot-nym (posuw podłużny). Przy końcu każdego skoku tarcza przesuwa się w kierunku poprzecznym (posuw poprzeczny). Szlifierki bezkłowe mają ograniczone zastosowanie, ponieważ kształt części musi umożliwiać toczenie się jej po rolkach prowadzących. Na obra­biarkach tych części nie mocuje się w uchwycie, lecz między rolkami, z których jedna wprawia ją w ruch obrotowy (rys. 61). Część oparta na rolce prowadzącej 1 jest dociskana do niej i do tarczy prowadzącej 2 za pomocą odchylnej rolki dociskającej 3. Tarcza ścierna 4 obraca się dookoła osi i przy końcu każdego skoku jest przesuwana w kie­runku poprzecznym. Część obrabiana porusza się ruchem obrotowo-postę-powym wzdłuż osi wraz z rolkami. Obrabiarki takie wykonuje się również z zasobnikami, co umożliwia ich całkowite zautomatyzowanie. Stosuje się je głównie do szlifowania otworów w częściach cylindrycznych, np. w pier­ścieniach łożysk tocznych. Można również szlifować na nich otwory stoż­kowe. Obrabiarki trzeciego rodzaju — z planetarnym obrotem wrzeciona — przeznaczone są do obróbki otworów w dużych częściach, które trudno jest obracać (np. cylindry maszyn parowych, wielkie części maszyn itp.). W wielu przypadkach zachodzi konieczność zapewnienia prostopadło­ści czoła części względem osi jego otworu (np. w większości kół zębatych). Osiąga się to przez dalsze szlifowanie czoła części przy tym samym usta­wieniu, w którym szlifuje się otwór. Dlatego wiele obrabiarek jest zao­patrzonych w dwa wrzeciona, z których jedno służy do szlifowania otworu drugie, z tarczą garnkową, do szlifowania płaszczyzny czoła. Duże stosunkowo trudności przy szlifowaniu otworów wpływają na rozpowszechnienie półautomatycznych szlifierek do szlifowania wewnętrz­nego. Na rys. 62 przedstawiono schemat pracy takiego półautomatu do szli­fowania wewnętrznego. Po ustawieniu i zamocowaniu szlifowanej części dosuwana jest do niej ruchem przyspieszonym tarcza ścierna, automatycz­nie włączany jest posuw podłużny i poprzeczny i odbywa się wstępne szli­fowanie otworu. W czasie szlifowania sprawdzian stopniowy, umieszczony na wrze­cionie obrabiarki i dociskany sprężyną, jest wprowadzany przy każdym skoku tarczy ściernej do szlifowa­nego otworu. Kiedy szlifowanie wstępne jest zakończone i otwór części osiąga odpowiedni wymiar, pierwszy stopień sprawdzianu wchodzi w ten otwór. Wtedy tar­cza ścierna zostaje automatycznie odsunięta od szlifowanej części i wyrównana na zewnątrz otwo­ru, a następnie zostaje znów wpro­wadzona w szlifowany otwór. Szlifowanie wykańczające wyko­nuje się z mniejszymi posuwami poprzecznymi. Po osiągnięciu za­danego wymiaru otworu, w który wchodzi drugi stopień spraw­dzianu, tarcza ścierna znów zostaje odprowadzona automatycznie, w sposób przyspieszony od szlifowa­nej części i obrabiarka zatrzymuje się. Podobne urządzenie do automatycznej kontroli wymiarów obróbki w czasie biegu maszyny stosuje się również na wspomnianych poprzednio automatach do bezkłowego szlifowania otworów. Czas główny szlifowania wewnętrznego oblicza się w taki sam sposób jak dla szlifowania zewnętrznego.