Do czynności obsługowych związanych z obwodem zapłonowym należy zaliczyć: smarowanie aparatu zapłonowego, czyszczenie ele­mentów układu z pyłu i kurzu oraz ich suszenie po myciu samo­chodu. Ponadto okresowo dokonuje się pełnej obsługi aparatu zapłonowego. Czyści się wtedy poszczególne jego części, określaf ewentualne uszkodzenia elementów i wymienia je na nowe. Re­guluje się także odstęp styków przerywacza i kąt wyprzedzenia zapłonu oraz sprawdza się: świece zapłonowe, kondensator i cewkę. Aparat zapłonowy powinien być smarowany zgodnie z zaleceniami fabrycznymi. Smarowanie polega na uzupełnieniu smaru stałego w smarowniczce i okresowym dokręcaniu jej po­krywki o 1 obrót. Do filcowej wkładki smarującej krzywkę wałka należy wpuścić kilka kropli oleju silnikowego. Kilka kropli oleju należy też wpuścić na tulejkę z krzywką oraz na sworzeń obrotu młoteczka. Urządzeń obowodu zapłonowego nie wolno myć wodą, należy jednak dbać o ich czystość. Poszczególne części należy czyścić z błota i kurzu szmatką zwilżoną w benzynie, a następnie staran­nie wycierać. Należy sprawdzać stan izolacji przewodów oraz stan osłon gumowych chroniących gniazda stykowe przewodów wy­sokiego napięcia przed wilgocią i zanieczyszczeniem. W razie zauważenia usterek należy przewody i osłony wymienić na nowe. Przegląd aparatu zapłonowego obejmuje sprawdzenie działania przerywacza, rozdzielacza, sprawdzenie stopnia zużycia poszcze­gólnych części i ewentualną ich wymianę oraz dokonanie niezbę­dnych regulacji. Sprawdzenie działania przerywacza rozpoczyna się od spraw­dzenia izolacji poszczególnych jego części (rys. 5.3). Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na ewentualne zanieczyszczenie przerywacza olejem (wskutek nadmiernego smarowania). W razie stwierdzenia zaolejenia należy rozebrać przerywacz i umyć jego części w nieetylizowanej benzynie. Bardzo ważny dla prawidłowej pracy przerywacza jest właści­wy stan jego styków. Zwarte styki powinny przylegać wzajemnie całą powierzchnią. Powierzchnie te powinny mieć równomierne matowoszare zabarwienie. W razie stwierdzenia jakichkolwiek uszkodzeń styków, jak nadpalenie, niewłaściwe doleganie itp., należy ich powierzchnie przeczyścić drobnym, płaskim pilniczkiem (rys. 5.4) i przemyć nieetylizowaną benzyną. Jeżeli uszkodzenie styków jest znaczne, należy młoteczek i kowadełko wymienić na nowe. Sprawdzając działanie przerywacza należy także sprawdzić, czy młoteczek porusza się lekko na sworzniu i czy jego sprężyna nie jest osłabiona. Sposób sprawdzania sprężyny ilustruje rys. 5.5. Jeżeli docisk sprężyny nie jest zgodny z zaleceniami fabrycznymi, należy ją wymienić na nową. Najczęściej sprężynę wymienia się łącznie z młoteczkiem, z którym stanowi nierozbieralną całość. Znaczny wpływ na pracę przerywacza ma zużywanie się posz­czególnych części aparatu zapłonowego. Wskutek zużycia zmie­niają się luzy między współpracującymi częściami. Zużycie mło­teczka, luzy w łożyskach wałka, powiększenie się otworu w mło­teczku to przyczyny zmiany odstępu między stykami przerywa­ cza. W pewnych granicach odstęp ten można regulować. Jeżeli jednak poszczególne elementy wykazują zbyt duże zużycie, należy wymienić je na nowe. Właściwe, zgodne z instrukcją, wyregulowanie odstępu między stykami przerywacza jest warunkiem poprawnej pracy aparatu zapłonowego. Odstęp ten, wynoszący zwykle 0,35-1-0,45 mm, mie­rzy się za pomocą szczelinomierza (rys. 5.6), ustawiając wał korbowy silnika w położeniu, przy którym odstęp między stykami osiąga największą wartość. Jeżeli zmierzony odstęp ma wartość niezgodną z danymi fabrycznymi zawartymi w instrukcji, należy poluzować wkręt mocujący kowadełko do tarczy aparatu zapło­nowego i obrócić regulacyjny wkręt mimośrodowy aż do takiego położenia, przy którym odstęp styków osiąga właściwą wartość. W tym położeniu należy dokręcić wkręt mocujący kowadełko i ponownie sprawdzić odstęp między stykami. Kontrola rozdzielacza polega na sprawdzeniu głowicy roz­dzielacza (kopułki), palca rozdzielacza, styków, szczotki i jej sprę­żynki. Pękniętą głowicę rozdzielacza należy wymienić na nową. Nadpalone styki i płytkę palca rozdzielacza czyści się drobnym pilnikiem i przemywa benzyną. Wytartą lub wykruszoną szczotkę należy wymienić na nową. Głowicę i palec rozdzielacza sprawdza się na przebicie wysokim napięciem. W przypadku stwierdzenia niewystarczających własności izolacyjnych elementy te należy wymienić. Po oczyszczeniu i wyregulowaniu przerywacza, sprawdzeniu rozdzielacza i zmontowaniu aparatu zapłonowego należy spraw­dzić, czy został zachowany właściwy kąt wyprzedzenia zapłonu. Wyprzedzenie zapłonu najłatwiej sprawdza się i reguluje za pomocą lampki neonowej (rys. 5.7). Lampkę tę należy włączyć równolegle w obwód świecy zapłonowej pierwszego cylindra. Na­stępnie uruchamia się silnik i podczas jego biegu jałowego oświe­tla się lampką neonową wziernik w obudowie koła zamachowego, obserwując pozorne ustawienie się względem siebie znaków na­ciętych fabrycznie na kole zamachowym silnika (rys. 5.8) i na jego obudowie. Pokręcając zluzowanym uprzednio korpusem apa­ratu zapłonowego, doprowadza się do pozornego ustawienia się znaków naprzeciw siebie i w tym położeniu mocuje się korpus aparatu zapłonowego. Pomiaru należy dokonywać przy małej prędkości obrotowej silnika, tak aby nie działał jeszcze odśrodko­wy regulator kąta wyprzedzenia zapłonu. W niektórych samochodach, zamiast znaku, na kole zamacho­wym nacięta jest podziałka kątowa, a w instrukcji obsługi podany jest kąt, jaki powinien wskazywać znak na obudowie koła w chwili rozwierania styków przerywacza (w chwili błysku lam­pki neonowej). W razie braku lampki neonowej kąt wyprzedzenia zapłonu ustawia się na nie pracującym silniku. W tym celu między prze­wód doprowadzający prąd niskiego napięcia do przerywacza a ma­sę samochodu włącza się żarówkę (6 lub 12 V zależnie od napięcia zasilającego instalacji). Tak włączona żarówka będzie palić się przy rozwartych stykach przerywacza, natomiast po ich zwarciu zgaśnie (prąd popłynie przez zwarte styki przerywacza). Nastę­pnie obracając powoli wałem korbowym silnika należy ustawić go w położeniu, przy którym tłok w pierwszym cylindrze zbliża się do GMP (obydwa zawory powinny być zamknięte, koniec su­wu sprężania), a znak na kole zamachowym pokrywa się ze zna­kiem na obudowie koła. Przy takim ustawieniu koła zamachowe­ go należy pokręcać korpusem aparatu zapłonowego i zamocować go w położeniu, w którym rozwierają się styki przerywacza — żarówka zapala się. Ostateczną regulację wyprzedzenia zapłonu należy wykonać podczas jazdy próbnej z silnikiem nagrzanym do normalnej tem­peratury pracy. Prędkość jazdy (na biegu bezpośrednim) należy ustalić o ok. 10 km/h większą od minimalnej prędkości przewi­dywanej przez wytwórnię dla jazdy na tym biegu. Nagłe, pełne otwarcie przepustnicy powinno wywołać słabą, szybko zanikającą detonację. Brak stuków detonacyjnych świadczy o za małym kącie wyprzedzenia zapłonu. Zbyt silna detonacja wskazuje na ko­nieczność zmniejszenia kąta wyprzedzenia. Właściwy kąt wy­przedzenia zapłonu należy ustawić przez pokręcenie obudowy aparatu zapłonowego i następnie ponownie sprawdzić go w cza­sie jazdy. Sprawdzając aparat zapłonowy należy również sprawdzić działanie odśrodkowego i podciśnieniowego regulatora kąta wy­przedzenia zapłonu. Regulatory te sprawdza się mocując aparat zapłonowy na specjalnym stanowisku i mierząc zmiany kąta wyprzedzenia zapłonu w zależności od zmian prędkości obroto­wej silnika napędzającego wałek aparatu zapłonowego (regulator odśrodkowy) lub w zależności od zmian podciśnienia wytwarza­nego w regulatorze przez pompę stanowiącą wyposażenie stano­wiska. Obsługa świec zapłonowych sprowadza się do uważ­nej obserwacji ich pracy, okresowego czyszczenia, kontroli przer­wy między elektrodami, kontroli szczelności i iskrzenia. Działanie świec sprawdza się na pracującym silniku. Poszcze­gólne świece wyłącza się z pracy przez kolejne odłączanie od nich przewodów wysokiego napięcia lub zwieranie górnego końca środ­kowej elektrody świecy z masą. Wyłączenie świecy powinno po­wodować wyraźną zmianę charakteru pracy silnika, ponieważ w cylindrze, w którym sprawdza się świece, nie dochodzi do za­płonu mieszanki paliwowej. W przypadku stwierdzenia, że któraś ze świec nie działa (silnik po jej wyłączeniu pracuje bez zmian), należy ją wykręcić i sprawdzić przyczynę niesprawności. Do najczęstszych przyczyn niesprawności świecy należą zwar­cie lub zbyt duży odstęp między elektrodami, powstanie między nimi warstwy izolującej oraz upływ prądu wysokiego napięcia do masy wskutek przebicia izolatora. Trzy pierwsze przyczyny niesprawności usuwa się przez czyszczenie elektrod i regulację ich odstępu. W przypadku uszkodzenia izolatora świecę należy wymienić na nową. Okresowo wszystkie świece czyści się, sprawdza i reguluje od­stęp elektrod. Świece czyści się w przyrządzie do piaskowania. W braku takiego przyrządu osad z sadzy i spalonego oleju można łatwo usunąć z metalowych powierzchni świecy za pomocą szczot­ki z miękkiego drutu stalowego. Izolator czyści się szmatką zwil­żoną w benzynie, osadzoną na kawałku drewna. Po oczyszczeniu świecy należy sprawdzić szczelinomierzem (rys. 5.9) odstęp między elektrodami. Odstęp ten powinien być zgodny z wartością podaną w instrukcji fabrycznej (przeważnie 0,54-0,7 mm). Jeżeli odstęp jest niewłaściwy, należy elektrodę zewnętrzną delikatnie podgiąć (rys. 5.10). Elektrody wewnętrznej nie wolno ruszać (możliwość uszkodzenia izolatora). Oczyszczoną świecę z właściwie wyregulowanym odstępem elektrod sprawdza się jeszcze pod ciśnieniem 0,8-r-l MPa (ok. 84-10 at), badając jej szczelność oraz iskrzenie. Do badań takich służą specjalne przyrządy. Świece nieszczelne lub takie, w któ­rych iskra powstaje nieregularnie lub wcale nie powstaje, należy wymienić na nowe. Kondensator i cewka zapłonowa nie wymagają żadnej obsługi poza utrzymywaniem ich w czystości. W przypad­ku niesprawności nie naprawia się ich, lecz wymienia na nowe. Główne przyczyny niesprawności, to przebicie dielektryku lub urwanie przewodu — w przypadku kondensatora — oraz uszko- dzenia uzwojeń niskiego lub wysokiego napięcia, a także przepa­lenie oporu dodatkowego — w przypadku cewki. Uszkodzenie kondensatora powoduje iskrzenie na stykach prze­rywacza, co w konsekwencji może spowodować nadpalenie sty­ków. Uszkodzenie cewki powoduje zanik iskry na świecach. Niesprawność kondensatora wykrywa się, po zdjęciu go z apa­ratu zapłonowego, przez sprawdzenie jego pojemności specjalnym przyrządem lub ładując go krótkotrwałym prądem z sieci o na­pięciu nie mniejszym niż 200 V (rys. 5.11 a). Jeżeli kondensator jest w dobrym stanie, to ładuje się i w chwili zwarcia przewodu z obudową (rys. 5.11 b) występuje iskra. Uszkodzenie cewki (przy dobrym stanie pozostałych elemen­tów obwodu zapłonowego) sprawdza się bez zdejmowania jej z samochodu. W tym celu włącza się zapłon, a następnie odłącza się przewód wysokiego napięcia od kopułki rozdzielacza, zdejmuje się ją i zbliżając koniec przewodu do masy na odległość 7-7-8 mm rozwiera się styki przerywacza. Między końcem przewodu a masą powinna przeskoczyć iskra. Brak iskry lub słaba iskra świadczą o niedomaganiu cewki zapłonowej.