A A A

Obsługa układu olejenia

Obsługa układu olejenia obejmuje: sprawdzanie i uzupełnianie ilości oleju w misce olejowej, okresową wymianę oleju, czyszczenie filtrów oraz wymianę wkładów filtrujących, kontrolę ciśnienia oleju w czasie jazdy. Poziom oleju w silniku sprawdza się za pomocą listwy (wskaźnika) umieszczonej z boku silnika tak, żeby jej dolny koniec zanurzony był w misce olejowej. Listwa ta ma specjalny próg, zapewniający jednoznaczne jej ustalenie w dolnym poło­żeniu. Aby sprawdzić poziom oleju, należy wyciągnąć listwę, wy­trzeć ją czystą szmatką, włożyć na miejsce aż do oporu i ponow­nie wyciągnąć. Skraj śladu oleju na listwie powinien się znajdo­wać między dwiema kreskami. Górna z nich oznacza najwyższy poziom oleju, dolna — najniższy. Jeżeli poziom jest zbyt niski, należy dolać oleju tego samego gatunku. Mieszanina różnych ga­tunków oleju może mieć właściwości znacznie gorsze niż poszcze­gólne jej składniki. Przy dolewaniu oleju należy uważać, żeby nie przekroczyć maksymalnego poziomu, gdyż powoduje to zwiększone opory ruchu wału korbowego oraz szybkie spalanie nadmiaru oleju, powodujące powstawanie osadów węglowych na ściankach komory spalania, denku tłoka i zaworach. Identycznie postępuje się podczas kontroli i uzupełnianiu ole­ju w misce olejowej pompy wtryskowej silnika z zapłonem sa­moczynnym. Wymianę oleju w silniku należy wykonywać w ter­minach przewidzianych w instrukcji fabrycznej. Wymiana oleju obejmuje następujące czynności: nagrzanie silnika do tempera­tury normalnej pracy; odkręcenie korka spustowego i spuszcze­nie oleju z miski olejowej; oczyszczenie filtrów oleju; nalanie świeżego oleju do miski olejowej; sprawdzenie działania układu. Jeżeli spuszczony olej jest silnie zanieczyszczony, a także w przy­padku zmiany gatunku oleju konieczne jest przemycie silnika. Silnik przemywa się olejem silnikowym tego samego gatunku, jaki ma być stosowany w dalszej eksploatacji. W celu przemycia silnika należy wlać do miski olejowej oleju silnikowego (do poziomu dolnej kreski na wskaźniku), uruchomić silnik na kilka minut, po czym odkręcić kurek spustowy i spuścić olej. Sprawdzenie układu po wymianie oleju sprowadza się do uru­chomienia silnika na okres 5-5-10 min, sprawdzenia ciśnienia w układzie oraz sprawdzenia poziomu oleju (w nie pracującym już silniku). Jeżeli poziom i ciśnienie oleju są właściwe, można rozpocząć normalną eksploatację. Obsługa filtrów oleju sprowadza się do okresowej wymiany wkładów (jeżeli samochód wyposażony jest w filtr o wymiennych wkładach) lub do oczyszczania filtrów. Podczas każdej wymiany wkładu filtrującego należy z kadłuba filtru spuścić osady, przemyć wnętrze kadłuba naftą i wysuszyć je. Na­leży także starannie oczyścić przewody doprowadzające i odpro­wadzające olej. Filtry szczelinowe nie wymagają wymiany elementów, jeżeli nie ulegną uszkodzeniu wskutek wypadku lub niewłaściwego ob­chodzenia się — zwłaszcza przy myciu. Wymagają one natomiast okresowego spuszczania osadów oraz oczyszczania naftą płytek filtrujących z osadzających się na nich żywicznych osadów. Po wypłukaniu należy filtr taki przedmuchać sprężonym powie­trzem. W wielu samochodach wyposażonych w szczelinowe filtry oleju rdzeń filtru obracany jest względem obudowy za pomocą mechanizmu zapadkowego połączonego układem dźwigni z peda­łem sprzęgła lub (rzadziej) z przyciskiem rozrusznika. Naciśnięcie pedału sprzęgła (lub przycisku rozrusznika) powoduje obrót bla­szek filtrujących względem nieruchomych — związanych z obu­dową — blaszek zgarniających. Nieruchome blaszki zgarniają osadzające się w szczelinach zanieczyszczenia. W zakres obsługi takich filtrów, oprócz okresowego spuszczania osadów, wchodzi również kontrola prawidłowości działania mechanizmu obrotu rdzenia. W niektórych samochodach stosuje się odśrodkowe filtry ole­ju. Obsługę takich filtrów należy wykonywać zgodnie z zalece­niami zawartymi w fabrycznej instrukcji obsługi. Na przykład w instrukcji samochodu Zastawa 750 zaleca się rozbiórkę i oczysz­czenie filtru odśrodkowego co 10 000 km. Natomiast instrukcja obsługi samochodu Polski Fiat 125p w ogóle nie przewiduje ob­sługi filtru odśrodkowego, zalecając jego czyszczenie tylko przy okazji naprawy wału korbowego. W samochodzie Polski Fiat 126p zaleca się czyszczenie odśrodkowego filtru oleju co 50 000 km. Do kontroli ciśnienia oleju w czasie jazdy służy manometr lub lampka kontrolna umieszczona w kabinie kierow­cy. Wskazywane przez manometr zbyt duże lub zbyt małe ciśnie­nie może świadczyć o niesprawności układu olejenia lub o nie­sprawności manometru. Za duże ciśnienie oleju może być wywołane stosowaniem oleju o zbyt dużej gęstości, zanieczyszczeniem zaworu redukcyjnego pompy oleju lub zanieczyszczeniem kanałów olejowych. Usunię­cie tych niesprawności sprowadza się do wymiany oleju, oczysz­czenia zaworu redukcyjnego pompy lub przemycia układu rzad­kim olejem. Zbyt małe ciśnienie w układzie jest objawem, którego zauwa­żenie powinno powodować natychmiastowe zatrzymanie silnika. Przyczynami zbyt małego ciśnienia oleju mogą być: zbyt niski poziom oleju w misce olejowej, zanieczyszczenie przewodów ssaw­nych pompy olejowej, zbyt mała lepkość stosowanego oleju, za­nieczyszczenie zaworu redukcyjnego pompy oleju, nadmierne zu­życie pompy, nadmierne zużycie panewek wału korbowego. Dwie ostatnie przyczyny kwalifikują silnik do naprawy. Nagły spadek ciśnienia oleju może być spowodowany: uszko­dzeniem napędu pompy oleju, pęknięciem przewodu oleju lub wytopieniem panewek wału korbowego (słychać wówczas głośny stuk w silniku). W przypadku zastrzeżeń co do prawidłowości wskazań mano­metru lub lampki kontrolnej (np. wykazywanie odchylenia od stanu normalnego są niesystematyczne i wydają się nieuzasadnio­ne) należy sprawdzić ciśnienie w układzie manometrem kontrol­nym. Oprócz obsługi układu olejenia silnika okresowej obsłudze poddaje się mechanizmy wyposażone w niezależne urządzenia do smarowania (np. łożyska wałka wentylatora, pompa wodna, prąd­nica, aparat zapłonowy) oraz wymienia się olej w zbiorniku fil­tru powietrza.