ODLEWY NA PIERŚCIENIE TŁOKOWE
Odlewy na żeliwne pierścienie tłokowe można wykonać:
a)przez odlewanie w postaci tulei;
b)przez odlewanie indywidualne.
W produkcji silników do samochodów i ciągników rozpowszechniony jest sposób drugi.
Indywidualne odlewanie pierścieni umożliwia otrzymanie spoistej, drobnoziarnistej struktury. Jednakże konieczny jest wówczas bardzo wysoki poziom wykonywania odlewów w celu uniknięcia zbyt dużej ilości braków (wskutek nierównomiernej twardości i pęcherzy) oraz obserwowanej w odlewach indywidualnych tendencji do odbielania i wydzielania swobodnego ferrytu. Występuje to szczególnie przy odlewaniu pierścieni o dużych rozmiarach.
Przy wytwarzaniu półfabrykatów pierścieni przez odlewanie indywidualne, w każdej skrzynce formuje się po 6 pierścieni; w środku umieszczone są otwory wlewowe, a skrzynki układa się jedna na drugiej. Ilość skrzynek jednocześnie zalewanych metalem i ułożonych jedna na drugiej waha się w różnych zakładach w granicach 1217 sztuk. Łączące się otwory wlewowe tworzą w stosie skrzynek kanał z odgałęzieniami prowadzącymi do indywidualnych form; żużel jest odprowadzany osobnymi kanałami z każdej formy do przelewu żużlowego.
Po odlaniu, ochłodzeniu i wybiciu skrzyń odlew ma kształt pnia z odgałęzieniami, uformowanego przez główny wlew pionowy (stojak) oraz boczne kanały wlewowe i poszczególne pierścienie (rys. 222). Po odłamaniu każdego pierścienia miejsca przełomu wygładza się.
Proces indywidualnego odlewania pierścieni tłokowych w nowoczesnych zakładach jest w znacznym stopniu zmechanizowany. Mechanizację produkcji zastosowano przede wszystkim w specjalnych zakładach, w których odlewa się większe ilości pierścieni.
Naddatki na obróbkę mechaniczną płaszczyzn pierścieni wynoszą 0,20,3 mm na stronę, a na obróbkę powierzchni wewnętrznej — 0,2570,3 mm na stronę.
Półfabrykaty po oczyszczeniu podlegają kontroli. Polega ona na zewnętrznych oględzinach wszystkich pierścieni w celu wykrycia wad odlewniczych. Część pierścieni (275%) pobiera się dla sprawdzenia twardości, szerokości promieniowej (dopuszczalne odchyłki 0,270,25 mm pomiędzy poszczególnymi pierścieniami) i zwichrowania (do 0,2 mm). Tolerancje wysokości półfabrykatów nie powinny przekraczać 0,15 mm, średnicy — 0,7 mm 1).
Model służący do odlewu pierścieni tłokowych przedstawiono na rys. 222. Na wewnętrznej powierzchni odlewu pierścienia, w miejscu przeznaczonym na wycięcie zamka znajduje się zwykle występ lub zagłębienie (rys. 223). Służy ono do nadania pierścieniowi prawidłowego położenia kątowego przy toczeniu jego zewnętrznej powierzchni owalnej wg kopiału.
Przy odlewaniu w tulejach półfabrykat ma kształt cylindra (z kołnierzem z jednej strony lub bez kołnierza). Tuleje odlewa się metodą odśrodkową w formach wirujących. W celu uniknięcia odbielania żeliwa stosowane są formy z odpowiednią wykładziną. Materiał odlewu jest bardziej ścisły i drobnoziarnisty niż przy odlewaniu tulei w formach nieruchomych.
Pracochłonność obróbki mechanicznej pierścieni tłokowych odlanych indywidualnie jest mniejsza od pracochłonności obróbki pierścieni odlanych w postaci tulei; ilość metalu zdjętego przy obróbce pierścieni odlanych indywidualnie jest również mniejsza 2,53 razy. Ogólna zaś ilość ciekłego metalu zużywanego przy odlewaniu indywidualnym jest nieco większa niż przy odlewaniu w tulejach.