A A A

Ogólne metody naprawy i regeneracji części

W technologii napraw samochodów stosuje się wiele metod naprawy i regeneracji części. Najważniejszymi z nich są: metody obróbki mechanicznej, obejmujące obróbkę skrawaniem, obróbkę plastyczną, i metody ślusarskie, naprawy metodami spawalniczymi, a wśród nich spawaniem, napawaniem, zgrzewaniem i lutowaniem, naprawy metodą metalizacji natryskowej, naprawy metodą pokrywania galwanicznego, naprawy za pomocą klejenia. Obróbka skrawaniem w naprawach pojazdów to przede wszystkim obróbka na wymiary naprawcze. Polega ona odtworzeniu prawidłowych kształtów naprawianych części i przywróceniu im właściwej jakości powierzchni, bez zachowania no minalnych wymiarów. Taki sposób naprawy można stosować w przypadkach, gdy ważniejsze jest zachowanie prawidłowego pasowania współpracujących części niż utrzymanie bezwzględnej wartości ich wymiarów. Obróbka na wymiary naprawcze jest możliwa tylko wówczas, gdy wytwórnia produkuje nad-wymiarowe części zamienne. Obróbkę skrawaniem wykorzystuje się również dla dorabiania naprawczych elementów zastępczych. Obróbka plastyczna w zastosowaniu do naprawy samochodów to przede wszystkim kucie (np. naprawa resorów) oraz pro­stowanie, które przywraca odkształconym częściom właściwy kształt (np. prostowanie pogiętych blach nadwozia). Prace ślusarskie to wszelka ręczna obróbka metali na zimno, nadająca obrabianemu przedmiotowi odpowiedni kształt, żądane wymiary oraz właściwą jakość powierzchni. Prace ślusarskie znajdują zastosowanie nawet w najnowcześniejszych, najbardziej zmechanizowanych zakładach naprawczych. Stoso­wane są wszędzie tam, gdzie naprawa wymaga indywidualnego podejścia do problemu. Spawanie jako metoda spawalnicza naprawy pojazdów może być gazowe lub elektryczne. Spawanie gazowe stali stosuje się do elementów cienkich. Elementy grubsze niż 7 mm z reguły spawa się elektyrcznie. Bez trudu poddają się spawaniu stale o zawartości węgla do 0,35%. Stale o większej zawartości węgla wymagają specjalnych technologii spawania. Możliwe jest również spawanie żeliwa i stopów aluminiowych, jednak są to czynności trudne, wymagające specjalnych technologii i wysokich kwalifikacji od spawacza. Napawanie polega na nakładaniu warstwy stopionego metalu na powierzchnię naprawianą w celu uzupełnienia ubytków materiału. Stosuje się napawanie gazowe i elektryczne. Napawanie stosuje się głównie do regeneracji czopów, wałków itp. Po napawaniu powierzchnia jest obrabiana mechanicznie i zazwyczaj cieplnie. Zgrzewanie polega na miejscowym podgrzaniu metalu łączonych elementów do stanu plastyczności i złączeniu ich przez dociśnięcie. Najczęściej stosuje się zgrzewanie oporowe, przy którym części łączone są dociskane do siebie elektrodami włączonymi w obwód prądu. Ciepło wywiązuje się w miejscu styku łączonych elementów dzięki znacznie zwiększonej w tym miejscu oporności. Zgrzewanie punktowe stosuje się powszechnie do łączenia elementów nadwozi samochodów. Lutowanie polega na łączeniu części metalowych za pomocą stopów zwanych lutami. Podczas tego zabiegu nie następuje stopienie materiałów lutowanych. Lutowanie może być miękkie lub twarde. Do lutowania miękkiego stosuje się stop cyny z ołowiem o temperaturze topnienia 180-^250°C. Jako źródło ciepła są stosowane lutownice, najczęściej elektryczne. Do lutowania twardego najczęściej używa się mosiądzu, a czasem — czystej miedzi i stopów srebra. Temperatura topnienia lutów twardych wynosi 670-M080°C. Jako źródło ciepła stosuje się zazwyczaj palnik gazowy. Metalizacja natryskowa polega na uzupełnianiu ubytków materiału (powstałych w wyniku zużycia) ciekłym metalem nanoszonym w postaci drobniutkich kropelek za pomocą strumienia sprężonego powietrza. Strumień kropelek ciekłego metalu jest wytwarzany w pistolecie gazowym lub elektrycznym, gdzie źródłem ciepła są odpowiednio: płomień acetylenowo-tlenowy lub łuk elektryczny. Zaletami tej metody są: równomierna grubość natryskiwanej warstwy, stosunkowo niska temperatura natryskiwanego przedmiotu oraz możliwości nakładania bardzo cienkich warstw metalu (rzędu setnych części milimetra). Wadą metody jest niewielka wytrzymałość warstwy natryskiwanej na zginanie i skręcanie przy dostatecznej twardości i odporności na ścieranie. Pokrywanie galwaniczne polega na nakładaniu powłok metalowych metodami elektrolitycznymi. Istotą procesu pokrywania galwanicznego jest ruch jonów, powstających z rozkładu wodnego roztworu soli nakładanego metalu (elektrolitu), wywołany różnicą potencjałów. Metal pokrywany stanowi katodę, natomiast anodą jest metal mający tworzyć powłokę lub inny materiał obojętny, przewodzący prąd. Metalizacja galwaniczna umożliwia ścisłą kontrolę przebiegu procesu i małe straty osadzanego metalu, zapewnia możliwość otrzymywania powłok żądanej grubości, o odpowiedniej strukturze oraz dobrej przyczepności do podłoża. Tą metodą nakłada się powłoki ochronne i dekoracyjne, które chronią podłoże przed korozją oraz zapewniają ładny wygląd, oraz powłoki techniczne, stosowane do regeneracji zużytych części lub w celu zwiększenia odporności powierzchni na ścieranie. W naprawach pojazdów naj­częściej stosuje się: chromowanie, żelazowanie, niklowanie i cynkowanie. Klejenie stosuje się nie tylko do prac uszczelniających, stolarskich i tapicerskich, ale również coraz powszechniej do łączenia metali. Najczęściej stosuje się kleje epoksydowe i fe­nolowe, dwuskładnikowe. W naprawie samochodów klejenie najczęściej jest stosowane do uszczelniania pęknięć (w chłodnicy, w płaszczu cieczowym kadłuba silnika itp.).