Reklama
A A A

Półfabrykaty i obróbka cieplna tłoków

Przy wytwarzaniu tłoków żeliwnych i dużych tłoków ze stopów alumi­nium stosuje się odlewanie w formach piaskowych, przy czym w przypad­ku małych serii (np. dla dużych silników okrętowych lub przemysłowych) formowanie odbywa się ręcznie, a w przypadku wielkich serii (np. dla silników ciągnikowych) — maszynowe przy użyciu modeli metalowych lub też niekiedy odlewa się w formach metalowych (patrz rys. 49). Dokładność odlewów otrzymanych w formach piaskowych formowanych maszynowo nie przekracza zwykle granic 9 klasy, a naddatki na obróbkę przyjmuje się w granicach 243 mm na stronę (mała dokładność odlewu i zanieczyszczanie warstwy powierzchniowej metalu masą formierską). Przy tym sposobie odlewania, otworów na sworznie tłokowe w odlewach najczęściej nie przewiduje się. Obróbka cieplna tłoków żeliwnych ma na celu usunięcie naprężeń we­wnętrznych powstałych przy odlewaniu i polega na odprężaniu sztucznym lub naturalnym. Większość tłoków ze stopów aluminium wykonuje się jako odlewy kokilowe, które odznaczają się bardziej drobnoziarnistą strukturą i lepszymi własnościami mechanicznymi niż odlewy piaskowe. Ten sposób odlewania szczególnie szeroko stosuje się przy wytwarzaniu tłoków samochodowych. Do silników lotniczych, silników samochodów wyścigowych oraz niektó­rych silników samochodowych z zapłonem samoczynnym stosuje się tłoki kute. Przez kucie następuje korzystna zmiana w strukturze materiału, gdyż wydzielony składnik stopu zostaje rozdrobniony a jego ziarna za­okrąglone. Półfabrykaty tłoków ze stopów lekkich odlewane są w kokilach z do­kładnością w granicach klas 5f7. Stosunkowo duża dokładność i czystość powierzchni sprzyja zmniejszeniu naddatków na obróbkę, które wahają się w granicach l,0rl,2 mm na stronę. Obróbka cieplna tłoków ze stopów aluminium ma na celu zwiększenie twardości, wzrost wytrzymałości materiału, usunięcie naprężeń powsta­łych po odlaniu lub przekuciu i usunięcie skłonności do nadmiernego wzrostu objętości materiału pod wpływem temperatury, czyli tzw. „puch­nięcie tłoków". W tabl. 32 podane są według PKN/S15250 warunki obrób­ki cieplnej dla bardziej typowych stopów stosowanych na tłoki.