Reklama
czerwone wino
A A A

Regulatory prędkości obrotowej

Wspomniana poprzednio wada pomp wtryskowych, polegająca na zwiększaniu dawki paliwa ze wzrostem prędkości obrotowej silnika, sprawia, że silnik z zapłonem samoczynnym ma tendencję do niesterowanej zmiany prędkości obrotowej. Na przy­kład chwilowe zmniejszenie oporów ruchu pojazdu powoduje wzrost prędkości obrotowej silnika. Korzystne byłoby wtedy zmniejszenie dawki paliwa w celu zapobieżenia przyrostowi prędkości obrotowej, podczas gdy w rzeczywistości właśnie wtedy następuje jej wzrost. Powoduje to z kolei dalszy przyrost prędkości obrotowej. Chwilowe zmniejszenie się prędkości obrotowej silnika także będzie wzmagane jednoczesnym zmniejszaniem się dawki paliwa. W pojazdach samochodowych takie zachowanie się silnika jest szczególnie uciążliwe w dwóch zakresach prędkości obrotowej: podczas jałowego biegu silnika (tzw. bieg „luzem") oraz przy maksymalnej prędkości obrotowej. W czasie biegu jałowego chwilowe zmniejszenie się prędkości obrotowej prowadziłoby do zatrzymania silnika. Chwilowy spadek obciążenia silnika podczas pracy z maksymalną prędkością obrotową prowadziłby do dalszego, szybkiego przyrostu prędkości obrotowej, a w konsekwencji — do dymienia silnika oraz do wystąpienia nadmiernych mechanicznych i cieplnych obciążeń elementów silnika, czyli do jego zniszczenia. Dla zapobieżenia takim ujemnym zjawiskom w silnikach stosuje się regulatory prędkości obrotowej. W silnikach pojazdów samochodowych regulatory działają jedynie przy dwóch prędkościach obrotowych silnika, chroniąc silnik przed zatrzymaniem przy niewielkiej prędkości obrotowej oraz nie dopuszczając do rozbiegania się silnika — przy maksymalnej prędkości obrotowej. Są to więc regulatory dwuzakresowe. W zakresie pośrednich prędkości obrotowych regulatory dwuzakresowe nie działają; prędkość obrotowa silnika jest utrzymywana przez kierowcę. Schemat najczęściej stosowanego regulatora odśrodkowego przedstawia rys. 2.88. Na wałku krzywkowym 1 pompy wtryskowej są osadzone dwa bezwładniki (ciężarki) 2, wirujące wraz z wałkiem. Działająca na nie siła odśrodkowa dąży do ich odsunięcia od osi wirowania. Układ dźwigni 3 sprzęga bezwładniki z listwą zębatą 4 pompy wtryskowej, której przesuwanie zmienia dawkę paliwa. Odsunięcie bezwładników od osi powoduje przesunięcie listwy w kierunku zmniejszenia dawki paliwa. Ponowne zbliżenie się bezwładników do osi wirowania następuje z chwilą zmniejszenia prędkości obrotowej pod wpływem nacisku umieszczonych wewnątrz bezwładników sprężyn 5. Zestaw zazwyczaj trzech sprężyn jest tak dobrany, że zapewnia bezwładnikom możliwość rozsuwania się jedynie przy dwóch, rozważanych poprzednio prędkościach obrotowych silnika. I — pompa wtryskowa. ? — regulator Dwuzakresowy odśrodkowy regulator prędkości obrotowej silnika stanowi integralną część pompy wtryskowej. Przykład regulatora zespolonego z pompą wtryskową przedstawia rys. 2.89.