Zasadniczymi elementami ciśnieniowego systemu olejenia, stosowanego w silnikach czterosuwowych, są: • zbiornik oleju, zwany miską olejową, • pompa oleju, • sieć kanałów rozprowadzających olej do punktów smarowania oraz • filtry oleju Miska olejowa zamyka od dołu kadłub silnika. Jest on wytłoczona z blachy stalowej lub niekiedy odlana ze stopów lek- kich. Jej pojemność wynosi od 2,5 dni5 w małych silnikach do kilkunastu litrów w silnikach dużej mocy. Pompa oleju wytwarza ciśnienie niezbędne w układzie olejenia. Najpowszechniej są stosowane pompy zębate (rys. 2.54). Pompa taka składa się z obudowy 1, w której obracają się dwa zazębione ze sobą koła zębate 2. Jedno z tych kół jest napędzane, zazwyczaj od wału rozrządu. Olej, zasysany do komory pompy, napełnia przestrzenie międzyzębne obracających się kół zębatych i jest w nich przenoszony na drugą stronę, gdzie jest wytłaczany do kanału, prowadzącego do dalszych części układu olejenia. Olej ten, znajdujący się pod ciśnieniem, siecią otworów w kadłubie silnika i wale korbowym płynie do łożysk wału korbowego. Kanały w kadłubie doprowadzają także olej do łożysk walka rozrządu, do popychaczy zaworów oraz do głowicy. Z kolei kanały w głowicy doprowadzają olej do prowadnic zaworowych oraz do dźwigni zaworowych, skąd wycieka on swobodnie spływając z powrotem do miski olejowej. Przykrywająca głowicę szczelna pokrywa głowicy zabezpiecza przed wyciekami oleju na zewnątrz silnika. Filtry oleju. Krążący w układzie olejenia silnika olej ulega stopniowemu zanieczyszczaniu drobnymi opiłkami metalu, osadem węglowym, powstającym podczas spalania w cylindrach itp. Niezbędne jest więc oczyszczanie oleju, czyli jego filtrowanie. W nowoczesnych silnikach pojazdów samochodowych stosuje się filtry siatkowe, filtry z wymiennymi wkładkami oraz filtry odśrodkowe. Filtry siatkowe są stosowane w miejscu zasysania oleju z miski olejowej. Taki filtr to po prostu siatka druciana, toteż może on zatrzymywać jedynie duże zanieczyszczenia. Z tego względu filtry siatkowe stosuje się wyłącznie jako filtry wstępnego oczyszczania. Filtry z wymiennymi wkładami stosuje się jako filtry sze­regowe, przez które przeływa cały olej tłoczony przez pompę oleju, oraz jako filtry bocznikowe, przez które przepływa tylko niewielka część oleju podawanego przez pompę (ok. 10%). Z filtrów bocznikowych olej nie płynie do przewodów olejowych silnika, lecz wraca od razu do miski olejowej. Wymienne wkłady filtrujące są wykonywane z gęstego płótna, filcu lub odpowiedniego papieru. Tak wykonane filtry szeregowe (rys. 2.55) muszą mieć odpowiednio duże wymiary, aby zdolne były przepuścić wszystek olej podawany przez pompę. • Filtry odśrodkowe są filtrami szeregowymi. Przepływający przez filtr olej zostaje wprawiony w szybki ruch wirowy, dzięki czemu cięższe od oleju cząstki zanieczyszczeń zostają odwirowane (rys. 2.56). Filtry tego typu wymagają okresowego czyszczenia. Niekiedy spotyka się jeszcze tzw. szczelinowe filtry szeregowe. Wkład filtrujący składa się tutaj ze znacznej liczby cienkich, ażurowych elementów, tworzących razem rodzaj gęstego labiryntu, który musi przebyć olej. Zanieczyszczenia oleju pozostają w zwężeniach filtru. Filtry takie są coraz częściej zastępowane filtrami z wkładami wymiennymi. Do olejenia silników spalinowych są używane przeważnie oleje mineralne, stanowiące mieszaniny różnych węglowodorów. Ostatnio coraz częściej są także stosowane oleje syntetyczne. Olej silnikowy powinien być lepki, smarny i odporny na utlenianie oraz mieć dobre własności antykorozyjne i zmywające. Lepkość oleju silnikowego przyjęto umownie oznaczać numerami praktycznie od 5 do 60. Oleje oznaczane niewielkimi numerami są mniej lepkie, a więc rzadsze, nadające się do użycia w niskich temperaturach otoczenia (w zimie). Oleje zimowe oznacza stojąca za numerem litera W (np. IOW). W lecie sto suje się oleje o oznaczeniach 30H-50. Oleje wielosezonowe są oznaczane numerami podwójnymi. Na przykład symbol 10W-30 oznacza olej silnikowy wielosezonowy, którego lepkość (i gęstość) odpowiada w zimie olejowi IOW, a w lecie olejowi 30. Równie powszechnie są używane oleje silnikowe oznaczane 20W-40, a nawet 20W-50.