A A A

Toczenie krzywek

Obróbka krzywek wału rozrządu odbywa się najczęściej na tokarkokopiarkach, które dzielą się na dwa zasadnicze typy: 1) z nożem o stałym położeniu kątowym, 2) z nożem o zmiennym położeniu kątowym, czyli z wahliwym imakiem nożowym. Schemat pierwszego z wymienionych typów obrabiarek przedstawiono na rys. 390. Wał rozrządu 1 obrabiany jest nożem umieszczonym w imaku 2, który jest dociskany siłą sprężyny 3 do krzywki 4. Liczba obrotów tej krzywki równa się liczbie obro­tów obrabianego wału. Przy tym sposobie ob­róbki kąt przyłożenia a zmienia się w szerokich granicach. Aby zapo­biec tarciu się powierz­chni przyłożenia ostrza noża o powierzchnię krzywki, należy przyj­mować kąt a bardzo du­ży (w granicach 40 do (5f6 mm) obrabianej krzywki i dlatego zastosowanie tego sposobu jest ograniczone. Toczenie krzywek walów rozrządu przeprowadza się w większości przy­padków na tokarkach do kopiowania z wahliwymi oprawkami nożowymi. Na rys. 391 pokazano schemat mechanizmu supprtu specjalnej tokarki do jednoczesnego toczenia wszystkich krzywek wału rozrządu. Wał krzywko­wy 1, sterujący przesuwami poprzecznymi wszystkich noży, odpowiada dokładnie obrabianemu wałowi 2. Kopiowany wał obraca się w kierunku zgodnym z kierunkiem obrotu wału obrabianego i z tą samą prędkością kątową. Nóż z suportem 3 otrzymuje ruch postępowozwrotny od krzywek wału kopiowanego i sprężyny 4; ostrze zakreśla przy tym zarys obrabianej krzywki. Jednocześnie oprawka noża 5, będąca częścią mechanizmu skła­dającego się z czterech elementów, wykonuje wskutek działania innej krzywki 6 ruch po łuku w ten sposób, żeby zmiany kąta natarcia i kąta przyłożenia noża nie przekraczały granic dopuszczalnych dla prawidłowego przebiegu procesu skrawania. Na rys. 392 pokazano schemat jednoczesnego toczenia wszystkich krzy­wek wału rozrządu sześciocylindrowego silnika. Jak widać na rysunku, do obróbki 12 krzywek i mimośrodu służy 13 niezależnych od siebie suportów. Wał rozrządu zamocowany jest za dwa zgrubnie oszlifowane czopy (a więc wykorzystując zasadnicze podstawy obróbkowe), a ruch obrotowy nadaje się z dwóch stron. Inną konstrukcję tokarki do kopiowania krzywek przedstawiono na rys. 393. Na tej obrabiarce noże 1 zamocowane są na dźwigniach 2, wychy­lanych krzywkami sterującymi 3. W ten sposób osiąga się stałość kąta przyłożenia przy prostej i sztywnej konstrukcji suportu. Dźwignia 2 wraz z suportem 4 przesuwa się w kierunku promieniowym wskutek działania krzywek kopiowanych 5 i odpowiedniej sprężyny. Poprzeczne prowadnice suportów są stosunkowo szerokie, co uniemożliwia (z nielicznymi wyjątka­mi) jednoczesną obróbkę wszystkich krzywek. Zwykle obróbkę wszystkich krzywek rozdziela się na dwa lub trzy kolejne etapy. W tych przypadkach liczba kopiowanych i sterujących krzywek jest równa liczbie krzywek na wale obrabianym, a natomiast liczba suportów jest odpowiednio mniejsza. W produkcji małoseryjnej często stosuje się tokarki do kopiowania z dwoma suportami oraz trzema krzywka­mi sterującymi i trze­ma krzywkami kopio­wanymi (rys. 394). Na tej obrabiarce obrabia się jednocześnie dwie krzywki tego samego cylindra silnika. Przy przejściu do obróbki krzywek następnego cy­lindra przestawia się urządzenie podziałowe 1 umieszczone w uchwycie obrabiarki. Krzywki sterujące i ko­piowane przesuwają się osiowo wraz z suportem, a oprócz tego moż­na je przesuwać wzglę­dem suportu pokręca­jąc korbą 2. Możliwość przesuwania krzywek względem suportu jest po­trzebna z tego względu, że krzywki na wale rozrządu rozmieszczone są w następującej kolejności: ssąca, wydechowa, wydechowa, ssąca itd. W związku z tym trze­ba stosować po trzy krzywki: jedną dla za­woru ssącego i dwie dla wydechowego lub dwie dla ssącego i jedną dla wydechowego, a przy przejściu do obróbki krzywek następnego cy­lindra przestawiać je za pomocą korby 2. W produkcji wielkoseryjnej i masowej to­karki do kopiowania krzywek są zwykle pół­automatami. Niektóre wytwórnie do obróbki krzywek zamiast toczenia stosują fre­zowanie według wzornika na frezarkokopiarkach. Schemat tego rodzaju operacji pokazano na rys. 395. W tym przypadku obrabiany wał 1 i kopio­wana krzywka 2 znajdują się na jednej osi. Układ ten napędzany jest przekładnią ślimakową 3. Frez 4 jest osadzony na suporcie, którego ruch promieniowy steruje krzywka 2 za pośrednictwem rolki 5. Niewidoczna na rysunku sprężyna zapewnia stały docisk rolki do krzywki. Frezowanie krzywek jest stosowane stosunkowo rzadko, co tłumaczy się małą sztywnością wałów rozrządu, małą wydajnością tej metody oraz trud­nością uzyskania odpowiedniej dokładności i gładkości powierzchni po­trzebnej do zapewnienia małych naddatków na szlifowanie zarysu krzy­wek.