Reklama
ewa wachowicz
A A A

Tulejki wiertarskie

Tulejki wiertarskie stosowane są przy wierceniu, pogłębianiu i rozwier-caniu otworów, do prowadzenia narzędzia (wiertła, pogłębiacza lub roz-wiertaka) w czasie obróbki. Użycie tulejek wiertarskich zapewnia wła­ściwe położenie otworu i tym samym wymienność wykonywanych ele­mentów. Rozróżniamy tulejki wiertarskie stałe i wymienne. Pierwsze stosowane są do prowadzenia tylko jednego narzędzia oraz do osadzenia w nich tu­lejek wymiennych, drugie — do prowadzenia kilku narzędzi obrabiaj ą­ cych kolejno ten sam otwór, np. do prowadzenia wiertła i rozwiertaka. Przykłady różnych tulejek wiertarskich pokazano na rys. 133. Tulejki stałe mogą być bez kołnierza (rys. 133a) lub z kołnierzem (rys. 133b,). Oba rodzaje tulejek stałych są znormalizowane (PKN/M-61251 i 61252). Koł­nierz w tulejkach stałych wzmacnia tulejki o cienkich ściankach oraz prze­dłuża krótkie tulejki (jeżeli długość tulejki jest mniejsza od połowy śred­nicy otworu, to tulejka powinna mieć kołnierz, który przedłuży prowa­dzenie). Tulejki stałe z kołnierzem należy również stosować w tych przypadkach, gdy tulejka ma stanowić zderzak dla narzędzia (np. gdy należy uzyskać dokładną głębokość otworu). Wymienne tulejki wiertarskie (rys. 133c) mają kołnierz radełkowany, co ułatwia jej wkładanie i wyjmowanie. Tulejki wymienne powinny być zabezpieczone przed obrotem i wysunięciem się pod wpływem nacisku wiórów. W tym celu w kołnierzu wykonuje się wycięcie (zabezpieczenie wkrętem) lub otwór (zabezpieczenie kołkiem). Wymiary tulejek wymien­nych podaje norma PKN Na rys.133d poka­zano szybowymienną tu­lejkę wiertarską. Przy jej wymianie nie potrzeba wykręcać ustalającego ją wkręta, a wystarczy obró­cić tulejkę o nieduży kąt dokoła osi. Jeżeli otwór wiercony znajduje się głęboko w stosunku do płyty wier- tarskiej, stosuje się tulejkę wydłużoną (rys. 134a). Przez powiększenie średnicy otworu uzyskuje się zmniejszenie tarcia wiertła o ścianki tulejki. Specjalne tulejki stosuje się również w celu uniknięcia łamania wiertła w przypadkach, kiedy powierzchnia, w której wykonuje się otwór, nie jest prostopadła do osi wierconego otworu (rys. 134b). Jeżeli ze względów konstrukcyjnych otwory są rozmieszczone tak bli­sko siebie, że nie można zastosować normalnych tulejek wiertarskich, to stosuje się jedną tuleję z odpowiednią liczbą otworów prowadzących. Ten rodzaj tulejki przedstawiono na rys. 134c. Wewnętrzna powierzchnia tulejki wiertarskiej narażona jest na znacz­ne zużycie (pod działaniem wiertła i wiórów). Z tego względu tulejki wykonuje się ze stali narzędziowych o dużej zawartości węgla i hartuje do HRC = 60-T-64. Tulejki o znacznej średnicy (w przybliżeniu do średnic zewnętrznych powyżej 30 mm) często wykonuje się ze stali nisko węglo­wej, nawęglanej i hartowanej.