WARUNKI TECHNICZNE OBRÓBKI PIERŚCIENI TŁOKOWYCH
Dokładność obróbki pierścieni tłokowych charakteryzują następujące dane:
a)tolerancja wysokości pierścienia, mieszcząca się dla różnych konstrukcji w granicach 0,01-0,03 mm przy wysokości 4,55 mm;
b)tolerancja promieniowa szerokości pierścienia, mieszcząca się w różnych konstrukcjach w granicach 0,170,2 mm;
c)tolerancja szerokości przecięcia w zamku pierścienia ściśniętego mieszcząca się w granicach 0,270,3 mm;
d)odchylenie od płaskości określone stopniem przylegania czoła pierścienia do płyty; zwichrowanie, którego miernikiem jest to, że pierścień powinien opadać pod wpływem własnego ciężaru między dwiema płytami ustawionymi w odległości większej o 0,00,05 mm od maksymalnej szerokości pierścienia;
e)prześwit między pierścieniem badanym a obejmującym go pierścieniem kalibrowanym (wzorcem), który albo zupełnie nie powinien występować, albo też jest dopuszczalny (w silnikach do ciągników) w zacieśnionych granicach (do 0,02 mm nie więcej niż w dwóch miejscach na łuku 30°);
f)sprężystość gotowego pierścienia tłokowego ustala się przez wskazanie siły nacisku (w gramach), niezbędnej do zaciśnięcia pierścienia do założonej normalnej szerokości zamka, przy czym siła ta powinna być przyłożona prostopadle do średnicy przechodzącej przez zamek. Siła ta dla pierścieni tłokowych różnych radzieckich silników do ciągników waha się w granicach od 3 do 16 kG. Na przykład dla pierścieni ciągników STZ—ChTZ mieści się w granicach od 5,5 do 9 kG.
Przy ścieraniu się pierścienia podczas pracy, w poszczególnych jego punktach następuje zmiana nacisków na ścianki cylindra. Może to niekiedy spowodować powstanie szczelin pomiędzy poszczególnymi punktami pierścienia a ścianką cylindra. Zmniejszenie docisku jest większe na zamku; największy docisk przy zużyciu pierścienia występuje w miejscach położonych w przybliżeniu pod kątem 45° względem prostej przechodzącej przez zamek i środek pierścienia. W celu polepszenia uszczelniających własności pierścienia po pewnym jego zużyciu, okazało się celowe sztuczne zwiększenie docisku nowego pierścienia do ścianek cylindra przy zamku i zmniejszenie docisku w tych miejscach, w których przy zużyciu pierścienia docisk jest większy niż na innych odcinkach. Pozostaje w ten sposób skorygowany wykres rozkładu nacisków (rys. 221).
Według normy GOST 62152 (Pierścienie tłokowe uszczelniające i zgarniające silników ciągnikowych) zalecane jest zachowanie następującego stosunku docisku P w różnych punktach powierzchni pierścieni względem średniego docisku na całym obwodzie P0:
gdzie: a kąt określający położenie mierzonego przekroju pierścienia.
Gładkość obróbki czół pierścieni tłokowych odpowiada 78 klasie wg normy GOST 278951.
Gładkość obróbki powierzchni na obwodzie pierścienia wpływa na jego dotarcie się do cylindra. Wychodząc z tych założeń w większości przypadków zewnętrzną obwodową powierzchnię pierścienia toczy się wykańczaj ąco z małym posuwem noża, uzyskując gładkość odpowiadającą 56 klasie.
W niektórych zakładach wskazuje się na rysunkach roboczych charakter i głębokość śladów noża. Tak więc, w niektórych pierścieniach głębokość śladów może wynosić 0,030,05 mm przy szerokości 0,10,3 mm; zarys śladów ma kształt trapezowy lub prostokątny.
Jednym ze sposobów zwiększenia odporności pierścieni na ścieranie jest pokrycie ich powierzchni warstwą porowatego chromu (porowate chromowanie). Elektrolityczne pokrycie chromem wykonuje się w taki sposób, że na powierzchni warstwy chromu występują pory, w których gromadzi się olej. Według danych uzyskanych na podstawie szeregu obserwacji chromowanie pierścieni tłokowych (zwykle chromuje się górne uszczelniające pierścienie, co przewidziano np. dla pierścieni tłokowych do ciągników — GOST 62152) sprzyja zwiększeniu odporności na ścieranie, zmniejszaniu zadr i zwiększaniu trwałości pierścieni i cylindrów. Porowata chromowana powierzchnia pozwala na szybsze dotarcie się pierścienia.
Chrom nakłada się w sposób elektrolityczny przy grubości warstwy 0,10,15 mm; głębokość porów wynosi 0,0250,036 mm; gładkość chromowanej powierzchni odpowiada 67 klasie. W celu uzyskania równomiernej i silnie przywartej warstwy chromu pracujące powierzchnie pierścieni tłokowych podlegają niekiedy przed chromowaniem szlifowaniu, przy czym po chromowaniu następuje honowanie.
Materiałem stosowanym na pierścienie tłokowe nowoczesnych silników są żeliwa perli tyczne i stopowe o wysokiej jakości.
W czasie eksploatacji samochodowych silników wysokoprężnych, pracujących na paliwie z pewną zawartością siarki, zaobserwowano wypadki połamania chromowanych górnych pierścieni uszczelniających wykonanych ze zwykłego żeliwa. Aby temu zapobiec zastosowano górne pierścienie uszczelniające z żeliwa sferoidalnego o dużej wytrzymałości.
Żeliwo to odznacza się szczególnie wysoką wytrzymałością, większym modułem sprężystości i znaczną ciągliwością.
Żeliwo takie otrzymuje się przez dodanie do ciekłego żeliwa magnezu w specjalny sposób. Odlewy na pierścienie z tego żeliwa mają postać tulei i są formowane w masie formierskiej ze względu na wrażliwość metalu na przechłodzenie. Półfabrykaty podlegają w odlewni obróbce cieplnej — normalizacji — i po wstępnej obróbce mechanicznej drugiej obróbce cieplnej — hartowaniu — z odpuszczaniem do twardości HB = 205207.