A A A

Wytaczanie

Proces wytaczania jest na ogół podobny do procesu toczenia zewnętrz­nego; różnica pomiędzy nimi polega głównie na tym, że przy wytaczaniu narzędzie ma zawsze znacznie mniejszą sztywność niż przy toczeniu i dla­tego przy wytaczaniu z reguły stosuje się mniejsze przekroje wióra, a czę­sto również mniejsze szybkości skrawania w celu uniknięcia drgań. Z po­danych względów powstaje konieczność stosowania przy wytaczaniu większej liczby przejść niż przy toczeniu powierzchni zewnętrznych o tych samych wymiarach przy jednakowych naddatkach oraz jednakowych wy­maganiach odnośnie dokładności i gładkości powierzchni. Inne różnice pomiędzy wytaczaniem a toczeniem dotyczą ostrza noża (nieco większe kąty przyłożenia i przystawienia w przypadku wytaczania). Podane poprzednio uwagi o uzyskiwanej dokładności i gładkości po­wierzchni przy toczeniu odnoszą się również do wytaczania na obrabiar­kach grupy tokarek. Obróbka otworów wytaczaniem zajmuje znacznie więcej czasu i wymaga od robotników wyższych kwalifikacji niż obróbka rozwiertakami zapewniającymi samoczynnie utrzymanie założonego wy­miaru. Wytaczanie może być wykonywane na: obrabiarkach grupy tokarek, wy­taczarkach, wiertarko-frezarkach i wiertarkach. Wytaczanie na tokarkach jest najbardziej uniwersalną metodą obróbki otworów. Na tokarkach można obrabiać otwory o różnych wymiarach w przedmiotach znacznie różniących się wielkością i ciężarem. W produk­cji jednostkowej i małoseryjnej stosuje się do tego celu tokarki zwykłe, karuzelowe i rewolwerowe, przy czym obrabiane przedmioty zamoeowuje się na tarczy, w oprawce zaciskowej lub w uchwycie szczękowym. W pro­dukcji wielkoseryjnej i masowej wytaczanie dokonywane jest na półauto­matach i automatach tokarskich lub też na tokarkach specjalnie przysto­sowanych do tego celu i wyposażonych w odpowiednie przyrządy. Wytaczarki i wiertarko-frezarki stosowane są do obróbki otworów w du­żych przedmiotach, których zamocowanie na tokarce i nadanie im ruchu obrotowego jest trudne lub niemożliwe. Ponadto używa się ich w przy­padkach, kiedy wydajność obróbki na tokarkach jest zbyt mała. Większa wydajność wytaczarek i wiertarko-frezarek jest wynikiem możliwości za­stosowania wieloostrzowych narzędzi, nie mówiąc już o wielowrzeciono-wych odmianach tych obrabiarek odznaczających się wielokrotnie większą wydajnością w stosunku do tokarek. Wytaczanie na wytaczarkach i wiertarko-frezarkach jest podstawową metodą w przypadku obróbki w dużych i skomplikowanych przedmiotach kilku dokładnych, równoległych (o dokładnym rozstawieniu) lub współosio­wych otworów (np. otwory cylindrowe oraz otwory na łożyska główne i wałka rozrządu w kadłubach), jak również przy obróbce pojedynczych otworów o dużej średnicy, począwszy od ok. 100 mm (np. w tulejach cy­lindrowych). Przedmioty takie ustawiane są na stole obrabiarki albo bez­pośrednio, albo w przyrządach. Na tych obrabiarkach posuw może być uzyskiwany albo przez osiowy ruch wrzeciona, albo przez ruch stołu w kierunku równoległym do osi wrzeciona. Wytaczanie na wiertarko-frezarkach (umożliwiających wykonywanie również innych operacji, jak nacinanie gwintu, frezowanie płaszczyzn itp.) stosowane jest szeroko w produkcji jednostkowej i małoseryjnej. W nie­których przypadkach takiej produkcji wydajniejsze i ekonomiczniej sze jest wytaczanie w przyrządach na wiertarkach promieniowych, które są zna­cznie tańsze od wiertarko-frezarek. Oprócz tego na wiertarce promienio­wej wygodniej jest dokonywać wymiany wytaczadeł, które nie wyginają się pod własnym ciężarem, a ponadto występuje lepsze odprowadzenie wiórów z obrabianych otworów. Wadą wiertarek jest trudniejsze obser­wowanie pracy narzędzi. Wytaczanie w produkcji wielkoseryjnej i masowej przeprowadza się naj­częściej na wielowrzecionowych wytaczarkach specjalizowanych i zespo­łowych. Użycie w tych przypadkach wytaczarek ogólnego przeznaczenia nie jest celowe i należy tego unikać.